«فاجعۀ جهل مقدس»

مجلۀ «کتاب هفته خبر» ــ که اسم غریبی هم دارد ــ هفته‌نامه است و چند هفته‌ای است که منتشر می‌شود. مدت‌هاست کمتر مجله می‌خرم، و روزنامه هم تقریبا اصلا نمی‌خرم. اما کاور استوری این شمارۀ کتاب هفته خبر (۲۲ آذر ۹۳) با عنوان «من؛ رویایی دارم…» و زیرتیترِ «پرونده‌ای برای روزنامه‌نگاری مستقل»، ترغیب‌ام کرد که این شماره را بخرم.

جز این‌که نمی‌دانم چرا مجله را به جای مرکب سیاه، به رنگِ قهوه‌ایِ نه‌چندان پررنگ چاپ کرده‌اند، در تورقی کوتاه، آن را خواندنی و پُربار یافتم. و مخصوصا با دیدن و خواندن گفت‌وگویی با «مصطفی محقق داماد» دربارۀ کتاب جدیدش «فاجعۀ جعلِ مقدس» حسابی ذوق کردم! آن‌قدر که نتوانستم بسیاری از بخش‌های این گفت‌وگو را هایلایت نکنم (همۀ نقل‌قول‌های زیر از جناب محقق داماد است):

مجلۀ «کتاب هفته خبر»، ۲۲ آذر ۹۳، گفت‌وگو با مصطفی محقق داماد

• به گمان من بالاترین عذاب برای یک شخص و جامعه، جهل است.
• …اما در میان همین جهل‌های مرکب، گونه‌ای از جهل وجود دارد که از همه سوزاننده‌تر است و آن جهلی است که هالۀ قدسی بر گرد آن تنیده شده باشد.
• جهلی که به اعتقاد منتهی شده باشد، ریشۀ جهل مقدس خواهد بود.
• کسی که مغز خود را می‌بندد و می‌گوید این است و جز این نیست، دچار عقیده‌مندی شده. این همان مداری است که جهل مقدس در آن قرار خواهد گرفت.
• شخص متفکر، سالک است. پویاست.

• متقین به نظر من با توجه به دیگر آیات قرآن کریم، اشاره به کسانی دارد که هیچ موضع‌گیری قبلی دربارۀ مسئله‌ای نداشته و در نتیجه آمادگی پذیرش همه گونه فکری را دارند.
• ایمان نیز در اصطلاح قرآن، مبتنی بر معرفت است. ایمان یک حالت نیست. درجه و مرتبه‌ای نیست که بالاتر از آن را نشود تصور کرد. ایمان یک مصدر است، یک فعل است. …باید مومنی کرد. یعنی علی‌الدوام است. (اینجا با مداد در حاشیه نوشتم: Like Deepak Chopra’s “God is a verb.” Book: The Future of God. توضیح این‌که دیپاک چوپرا اخیرا کتابی با عنوان «آیندۀ خدا» منتشر کرده که مقداری از اوایلش را خوانده‌ام و به نظرم بسیار راه‌گشا آمد. در آنجا اشاره کرده که خداوند، یک فعل است؛ و این هم‌گونی بین صحبت‌های او و محقق داماد برایم بسیار جالب بود. دربارۀ کتاب دیپاک چوپرا بیشتر خواهم نوشت.)

• قرآن مجید گروندگان به خویش را دو دسته می‌داند؛ دسته‌ای که قرآن برای آنان شفاست. رحمت است. اما دستۀ دوم را که قلبشان بیماری مزمن جمود دارد، در مواجهه با قرآن نه‌تنها نفع‌برنده نمی‌داند که می‌فرماید آنان دچار خسارت روزافزون نیز می‌گردند. یعنی اگر وارد نمی‌شدند برایشان بسیار بهتر بود! و لذا جنایاتی در طول تاریخ اسلام اتفاق افتاده که در تاریخ جاهلیت بی‌سابقه بوده است.
• شمر بن ذی‌الجوشن؛ یک معتقد به تمام معناست. [شمر می‌گفت] حسین خروج کرده بود و برای بیعت مقاومت می‌کرد و موجب فتنه می‌شد. من جلو فتنه را گرفتم!
• اگر کسی دچار جهل مقدس شده باشد، نمی‌توان وی را هدایت کرد.
• [یک بمب‌گذار انتحاری پس از دستگیری گریه می‌کرد و می‌گفت] من به دلیل دستگیری نیست که اشک می‌ریزم، بلکه شما با خنثی ساختن این حملۀ انتحاری، مانع از پیوستن من به رسول‌الله (ص) در بهشت شدید. من فقط پنج دقیقه با ایشان فاصله داشتم.

کتاب «فاجعۀ جهل مقدس»، نوشتۀ مصطفی محقق داماد

• یکی از مهم‌ترین ریشه‌های جهل مقدس را باید در شست‌وشوی مغزی افراد جست‌وجو کرد. قرآن به کسانی که دچار شست‌وشوی مغزی شده‌اند، می‌گوید: مستضعف.
• دین به مثابۀ چاقویی دودم می‌تواند باشد. اگر انسان آن را درست بفهمد به خدا می‌رسد و اگر آن را وارونه درک کند، به اسفل سافلین پرتاب خواهد شد.
• همت باید از پیر راهنما خواست.
• من قبول ندارم که ایشان [امام حسین] خروج و قیام کرده باشد.

کتاب «فاجعۀ جهل مقدس» به چاپ دوم رسیده و همان دیشب پس از خواندن گفت‌وگو، بی‌درنگ در وب جست‌وجو کردم تا این کتاب را سفارش بدهم. آدینه‌بوک آن را موجود نداشت، در فروشگاه اینترنتی شهر کتاب هم نبود. آخرسر در کتاب‌فروشی اینترنتی مژده در شهر رشت پیدایش کردم و سفارش دادم. امروز تحویل پست شده است.